Αντιεμβολιαστικό κίνημα και τρόποι προσέγγισης 

Τα τελευταία χρόνια το αντιεμβολιαστικό κίνημα κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τόσο παγκοσμίως, όσο και στη χώρα μας. Με βάση τα τελευταία δεδομένα, 1 στους 4 Έλληνες γονείς πιστεύει πως δεν χρειάζεται να εμβολιάσει τα παιδιά του. Κάποιοι από αυτούς αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων ενώ άλλοι δε τα θεωρούν ασφαλή. Δικός μας ρόλος ως μελλοντικοί επαγγελματίες υγείας είναι να είμαστε σε θέση να προσεγγίζουμε αποτελεσματικά τους επιφυλακτικούς προς τα εμβόλια γονείς, συζητώντας μαζί τους κάθε τους προβληματισμό και ενημερώνοντας τους για την σημασία των εμβολίων.

Στους παράγοντες που ευνοούν την διστακτικότητα πολλών γονέων απέναντι στα εμβόλια συμπεριλαμβάνονται ο εφησυχασμός σχετικά με τη σοβαρότητα των μεταδιδόμενων νοσημάτων, η έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύστημα υγείας και στην επιστημονική κοινότητα,η μειωμένη ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα εμβόλια και τα οφέλη τους, η μειωμένη προσβασιμότητα σε υπηρεσίες υγείας για γεωγραφικούς ή οικονομικούς λόγους, καθώς και η πληθώρα λανθασμένων πληροφοριών που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και στα ΜΜΕ.

Συχνά η διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια εκφράζεται με τους εξής προβληματισμούς:

  • Εκθέτω το παιδί μου σε κίνδυνο;
  • Είναι απαραίτητο να κάνουμε όλοι εμβόλια;
  • Μήπως το παιδί μου θα αρρωστήσει αφού εμβολιαστεί;
  • Είναι τα εμβόλια πραγματικά ασφαλή;
  • Εμπλέκονται συμφέροντα στο ζήτημα του εμβολιασμού;

Φυσικά, υπάρχουν διαβαθμίσεις στις γονικές θέσεις απέναντι στον εμβολιασμό και η ταξινόμηση τους ακολουθεί το εξής μοτίβο:

  • Τύπος 1: Οι “αδιαμφισβήτητοι αποδέκτες των εμβολίων” γονείς. Μπορεί να είναι ατελώς ενημερωμένοι αλλά δέχονται τον εμβολιασμό χωρίς να εκφράσουν απορίες ή προβληματισμούς.
  • Τύπος 2: Οι “καλά ενημερωμένοι και ανοιχτόμυαλοι” γονείς. Με την κατάλληλη ενημέρωση και συζήτηση δέχονται εύκολα τον εμβολιασμό.
  • Τύπος 3: Οι “προσεκτικοί αποδέκτες” γονείς. Είναι συνήθως πρόθυμοι να εμβολιάσουν τα παιδιά τους αλλά εκφράζουν αμφιβολίες καθώς γνωρίζουν πιθανές δυσμενείς επιδράσεις των εμβολίων.
  • Τύπος 4: Οι “παραπληροφορημένοι” γονείς. Είναι συνήθως ανθεκτικοί στις αρχικές πεποιθήσεις τους αλλά τείνουν να είναι ανοιχτοί στην ενημέρωση και την αλλαγή.
  • Τύπος 5: Οι “επιφυλακτικοί και διστακτικοί” γονείς. Έχουν σημαντικές αμφιβολίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τους κινδύνους των εμβολίων.
  • Τύπος 6: Οι “αρνητές των εμβολίων” γονείς. Είναι κάθετοι στις αντιλήψεις τους για τον εμβολιασμό και δε δέχονται περαιτέρω συζήτηση.

Όπως είναι εύκολα αντιληπτό, κάθε μια από τις παραπάνω κατηγορίες χρήζει προσεκτικής και εξατομικευμένης διαχείρισης από τον επαγγελματία υγείας. Σε κάθε περίπτωση, όταν κανείς προσεγγίζει οποιονδήποτε από τους παραπάνω τύπους ανθρώπων είναι σημαντικό να θυμάται τα εξής:

  • Στόχος μας είναι να καθησυχάσουμε τις ανησυχίες των γονέων και όχι να κερδίσουμε κάποια διαμάχη.
  • Δημιουργούμε ένα ασφαλές περιβάλλον, όπου ο γονέας μπορεί να εκφράσει άνετα τους προβληματισμούς του. Αφήνουμε χώρο και χρόνο για συζήτηση και αποφεύγουμε την κριτική.
  • Προτρέπουμε τους γονείς να αναζητήσουν πληροφορίες συστήνοντάς τους έγκυρες πηγές ενημέρωσης και δίνοντας τους χρόνο για προσωπική έρευνα.
  • Υπενθυμίζουμε την σημαντικότητα των εμβολίων με κάθε αφορμή και ευκαιρία χρησιμοποιώντας επιχειρήματα και παραδείγματα.
  • Χρησιμοποιούμε ανοικτού τύπου ερωτήσεις για να καταλάβουμε καλύτερα την οπτική και τους δισταγμούς τους. Ακούμε ενεργητικά και δεν βιαζόμαστε να απαντήσουμε.
  • Αναφέρουμε τις ευθύνες που αναλαμβάνει ο γονέας αν τελικά επιλέξει να μην εμβολιάσει το παιδί του, χωρίς να προσπαθούμε να εκφοβίσουμε και δείχνοντας κατανόηση σε κάθε δισταγμό.

Τέλος, ακολουθούν κάποια πρακτικά παραδείγματα για την ορθή προσέγγιση των επιφυλακτικών προς τα εμβόλια γονέων:

  • “Υπάρχει κάτι που δεν καταλάβατε και θα θέλατε να συζητήσουμε περαιτέρω;” αντί για “Καταλάβατε;”
  • “Καταλαβαίνω τον προβληματισμό σας για την ασφάλεια του παιδιού σας αλλά..” αντί για “Κάνετε λάθος”
  • “Μπορείτε να πάρετε τον χρόνο σας να αναζητήσετε πληροφορίες, να το σκεφτείτε και να επιστρέψετε με νέες απορίες” αντί για “Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνει τώρα”

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως στόχος μας, ως επαγγελματίες υγείας είναι να αναδεικνύουμε τα οφέλη των εμβολίων μέσα από εποικοδομητικό διάλογο και όχι να αντικρούουμε επιχειρήματα και να κατακρίνουμε απόψεις.

Συγγραφή-Επιμέλεια: Μαρία Μπελεβέγκα, μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Health Festival 2020

Πηγές: