10 Δεκεμβρίου | Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
“Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.”
Άρθρο 1 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ΟΗΕ
Η 10η Δεκεμβρίου αποτελεί την επέτειο της υπογραφής του πιο καθοριστικού εγγράφου στην πορεία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαχρονικά. Το 1948, ο νεοσύστατος τότε, Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, υιοθετεί την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Στα 30 άρθρα της Διακήρυξης αυτής, ορίζονται τα θεμελιώδη δικαιώματα που έχουν όλοι οι άνθρωποι απλά και μόνο επειδή είναι ανθρώπινα όντα.
Τι είναι όμως τα Ανθρώπινα Δικαιώματα;
Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν ηθικές αρχές που θέτουν συγκεκριμένα πρότυπα ανθρώπινης συμπεριφοράς και συνήθως προστατεύονται ως νόμιμα δικαιώματα κατά το εθνικό και διεθνές δίκαιο. Όλα είναι εξίσου σημαντικά και θα πρέπει να προστατεύονται ισότιμα, ενώ κανείς δεν έχει την δικαιοδοσία να αφαιρέσει ή να παραβιάσει τα δικαιώματα κάποιου άλλου.
Η νομική ισχύς των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πηγάζει από διεθνείς συμβάσεις και συνθήκες που υποχρεώνουν όλα τα συμβαλλόμενα κράτη να τα τηρούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1953 με σκοπό την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Το Δικαίωμα στην Υγεία
“Ως Υγεία ορίζεται η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας”
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 1948
Το Δικαίωμα στην Υγεία, ή πιο σωστά το “δικαίωμα στο υψηλότερο εφικτό επίπεδο υγείας”, όπως ορίζεται διεθνώς από τις σχετικές διακηρύξεις και συνθήκες, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα υπόλοιπα ανθρώπινα δικαιώματα. Για την επίτευξη του, χρειάζεται να πληρούνται ένα σύνολο κοινωνικών κριτηρίων που ευνοούν την υγεία όλων των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένης της παροχής υπηρεσιών υγείας, ασφαλών συνθηκών εργασίας, επαρκούς στέγασης και θρεπτικών τροφίμων.
Γιατί με αφορά ως φοιτητή Ιατρικής;
Ως φοιτητές Ιατρικής και μελλοντικοί επαγγελματίες υγείας, είναι χρέος μας να αντιληφθούμε τον ρόλο που καλούμαστε να διαδραματίσουμε στην διασφάλιση του δικαιώματος στην υγεία, αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γενικότερα. Πέραν της επιστημονικής κατάρτισης και της θεραπείας των ασθενών, ο γιατρός θα πρέπει να γνωρίζει τα δικαιώματα των ασθενών του και να τα προασπίζεται με κάθε μέσο.
Η ισότιμη πρόσβαση στο σύστημα υγείας, η εξάλειψη του στίγματος και των διακρίσεων απέναντι σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, ο σεβασμός στην αυτονομία του ασθενούς και η προσαρμογή της θεραπευτικής προσέγγισης στις ανάγκες του, αποτελούν μικρά αλλά ουσιαστικά βήματα στην διασφάλιση του δικαιώματος στην υγεία.
Ο ρόλος μας ωστόσο, δεν περιορίζεται σε αυτά. Ως γιατροί ερχόμαστε σε επαφή με ευάλωτους πληθυσμούς, των οποίων τα δικαιώματα καταπατούνται σε καθημερινή βάση και ιδιαίτερα στον χώρο της υγείας. Είναι ευθύνη μας να αποτελέσουμε την φωνή όσων αδυνατούν να ακουστούν και διεκδικήσουμε τα δικαιώματα που κάποιοι συνάνθρωποί μας στερούνται.
Κατάσταση στην Ελλάδα
Οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι φαινόμενο άγνωστο στην χώρα μας. Είναι σημαντικό να τις γνωρίζουμε και να αγωνιζόμαστε για την εξάλειψη τους.
Όπως μας ενημερώνουν οι Γιατροί χωρίς Σύνορα:
Εξαιτίας των περιορισμών που επιβάλλει η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, χιλιάδες πρόσφυγες βρίσκονται καθηλωμένοι στα νησιά του Αιγαίου και ζουν σε συνθήκες που απειλούν άμεσα την υγεία τους.
Ειδικότερα, στον καταυλισμό της Μόριας στη Λέσβο περισσότεροι από 7.000 άνθρωποι ζουν σε έναν χώρο δυναμικότητας 2.300 ατόμων, ενώ στη Σάμο 1.500 άνθρωποι ζουν σε έναν καταυλισμό που έχει σχεδιαστεί για 700. Ολόκληρες οικογένειες κοιμούνται σε μικρές καλοκαιρινές σκηνές δύο ατόμων, που δεν προστατεύουν από τη βροχή και το κρύο και κάτω από κακές συνθήκες υγιεινής.
Η HelMSIC, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, δόμησε σε συνεργασία με την Διεθνή Αμνηστία | Ελληνικό Τμήμα και με βάση εκπαιδευτικό υλικό της IFHHRO ένα διαδραστικό παιχνίδι σχετικά με το δικαίωμα στην υγεία.
Συγγραφή: Βασιλική Βλαχογιάννη, Ευτυχία Καλογιαννάκη, Κωνσταντίνα Μενύχτα, Νίκη Μόφορη, Τομέας Δράσης για τα Ανρθώπινα Δικαιώματα και την Ειρήνη
Πηγές:
https://www.amnesty.gr/
http://www.ohchr.org/EN/pages/home.aspx
http://www.who.int/topics/human_rights/en/
https://www.hrw.org/
http://www.ifhhro.org/
https://greece.iom.int/en
https://msf.gr/magazine/ekatontades-oikogeneies-prosfygon-sto-heilos-anthropistikis-krisis-sta-ellinika-nisia