Αυτοκτονία | Κάθε ένας από εμάς μπορεί να βοηθηθεί και να βοηθήσει!

Αυτοκτονία | Ένα σημαντικό πρόβλημα Δημόσιας Υγεία

Με αφορμή την πρόσφατη αυτοκτονία συμφοιτήτριάς μας στην Αλεξανδρούπολη θα θέλαμε ως HelMSIC να εκφράσουμε τα συλλυπητήριά μας στα κοντινά πρόσωπά της και να αναδείξουμε το θέμα των αυτοκτονιών στην χώρα μας, αλλά και παγκοσμίως.

Είναι οι αυτοκτονίες πραγματικό πρόβλημα;
Κάθε χρόνο περίπου 800.000 άνθρωποι πεθαίνουν λόγω αυτοκτονίας και ακόμη περισσότεροι αποπειρώνται. Αυτό αντιστοιχεί σε έναν θάνατο κάθε 40 δευτερόλεπτα. Κάθε αυτοκτονία είναι μια τραγωδία που πλήττει οικογένειες, κοινότητες, ολόκληρες χώρες και έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στους ανθρώπους που έχουν μείνει πίσω. Αυτά μας αποδεικνύουν ότι οι αυτοκτονίες είναι πραγματικά ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Η αυτοκτονία εμφανίζεται καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής και το 2015 ήταν η δεύτερη αιτία θανάτου σε άτομα ηλικίας μεταξύ 15-29 ετών παγκοσμίως.

Η αυτοκτονία δεν συμβαίνει μόνο σε χώρες υψηλού εισοδήματος, αλλά αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Στην πραγματικότητα, πάνω από το 78% των παγκόσμιων αυτοκτονιών σημειώθηκε στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Ποιος κινδυνεύει;
Ενώ, η σχέση μεταξύ αυτοκτονίας και ψυχικών διαταραχών (ιδίως κατάθλιψη και διαταραχές της χρήσης οινοπνεύματος) είναι καλά εδραιωμένη στις χώρες υψηλού εισοδήματος, πολλές αυτοκτονίες συμβαίνουν παρορμητικά σε στιγμές κρίσης λόγω κατάρρευσης της ικανότητας αντιμετώπισης των ζωτικών πιέσεων, καθημερινών προβλημάτων, διαταραχές σχέσεων, χρόνιο πόνο και ασθένεια.

Επιπλέον, οι συγκρούσεις, οι καταστροφές, η βία, η απώλεια κοντινού προσώπου και η αίσθηση απομόνωσης συνδέονται στενά με την αυτοκτονική συμπεριφορά. Τα ποσοστά αυτοκτονίας είναι επίσης υψηλά μεταξύ των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που υφίστανται διακρίσεις, όπως οι πρόσφυγες, οι μετανάστες, LGBTI άτομα και οι φυλακισμένοι.

Μέχρι στιγμής, ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου για αυτοκτονία είναι μια προηγούμενη απόπειρα αυτοκτονίας.

Τι μπορώ να κάνω;
Οι αυτοκτονίες μπορούν να προληφθούν. Υπάρχουν ορισμένα μέτρα που μπορούν να ληφθούν στον πληθυσμό, τις εκάστοτε κοινωνικές ομάδες και σε ατομικό επίπεδο για την πρόληψη των αυτοκτονιών και των προσπαθειών για αυτοκτονία.

Αυτά περιλαμβάνουν:
– μείωση της πρόσβασης στα μέσα αυτοκτονίας (πχ φυτοφάρμακα, όπλα, φάρμακα)
– την ενημέρωση μέσω των ΜΜΕ
– την υιοθέτηση πολιτικών για τη μείωση της χρήσης οινοπνεύματος-αλκοόλ
– έγκαιρη διάγνωση, θεραπεία και φροντίδα ατόμων με ψυχικές διαταραχές και διαταραχές χρήσης ουσιών, χρόνιο πόνο και οξεία συναισθηματική διαταραχή
– κατάρτιση μη εξειδικευμένων εργαζομένων στον τομέα της υγείας για την αξιολόγηση και τη διαχείριση της αυτοκτονικής συμπεριφοράς
– τακτικό follow-up της φροντίδας ατόμων που επιχείρησαν να αυτοκτονήσουν και παροχή υποστήριξης από την πολιτεία

Η αυτοκτονία είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα και ως εκ τούτου οι προσπάθειες πρόληψης αυτοκτονίας απαιτούν συντονισμό και συνεργασία μεταξύ πολλών τομέων της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της υγείας και άλλων τομέων όπως η εκπαίδευση, η εργασία, η γεωργία, η δικαιοσύνη, το δίκαιο, η άμυνα, η πολιτική και τα ΜΜΕ.

Πως μπορώ να βοηθήσω ένα άτομο που μπορεί να εμφανίζει αυτοκτονικό ιδεασμό;
Αρχικά, αξιολόγησε άμα είσαι ή όχι εσύ το κατάλληλο άτομο να τον προσεγγίσει.
Άμα νιώθεις πως δε θα μπορέσεις να διαχειριστείς τη συζήτηση και την έκφραση των συναισθημάτων σου είναι προτιμότερο να απευθυνθείς σε κάποιο άλλο κοντινό πρόσωπο του ατόμου που θεωρείς πως θα μπορούσε να του μιλήσει.

Εκφράσου ανοιχτά
– Δεν είσαι μόνος!
– Πως μπορώ να βοηθήσω;
Διάλεξε τον κατάλληλο χρόνο και το κατάλληλο μέρος με ιδιωτικότητα ώστε να μιλήσεις.

Βεβαίωσε τον πως θα είσαι διαθέσιμος κάθε στιγμή για ό,τι χρειαστεί
Ακόμη και αν το άτομο αρνηθεί τη βοήθεια σου τη στιγμή που θα του μιλάς κάνε τον να νιώσει σίγουρος πως θα είσαι εκεί όποτε θελήσει να μιλήσει. Το άτομο με αυτοκτονικό ιδεασμό χρειάζεται να νιώσει από τους ανθρώπους που είναι γύρω του ότι το αποδέχονται και ότι θα είναι κοντά του μέχρι να νιώσει ξανά σιγουριά και κουράγιο να παλέψει για την ζωή.

Εξήγησε γιατί θα ήταν καλό να πάρει τη γνώμη κάποιου ειδικού και προσφέρσου να τον συνοδέψεις
Υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες υγείας που μπορεί να απευθυνθεί όπως ιατροί, ψυχολόγοι, σύμβουλοι ψυχικής υγείας.

Μη φοβηθείς να συζητήσεις για την αυτοκτονία.
Δεν θα βάλεις στο άτομο αυτή τη σκέψη, αντίθετα είναι πολύ πιθανό να το έχει σκεφτεί και να μη το μοιράζεται επειδή φοβάται. Η αυτοκτονία δεν είναι επιλογή. Συμβαίνει όταν ο πόνος που νιώθει το άτομο είναι μεγαλύτερος από τα μέσα που πιστεύει ότι έχει για να τον αντιμετωπίσει.

Τι προκλήσεις υπάρχουν;

Στίγμα & taboo
Το στίγμα, που υπάρχει γύρω από τις ψυχικές διαταραχές και την αυτοκτονία, οδηγεί πολλούς ανθρώπους που σκέπτονται να αυτοκτονήσουν ή που έχουν προσπαθήσει να αυτοκτονήσουν, να μην αναζητούν βοήθεια και επομένως να μην λαμβάνουν τη βοήθεια που χρειάζονται. Η πρόληψη της αυτοκτονίας δεν έχει εφαρμοστεί επαρκώς εξαιτίας της έλλειψης συνειδητοποίησης ότι η αυτοκτονία είναι σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας και του ταμπού που υπάρχει σε πολλές κοινωνίες για ανοικτή συζήτηση σχετικά με το πρόβλημα.

Μέχρι σήμερα ελάχιστες χώρες έχουν συμπεριλάβει την πρόληψη των αυτοκτονιών μεταξύ των προτεραιοτήτων τους στον τομέα της υγείας και μόνο 28 χώρες αναφέρουν ότι έχουν μια εθνική στρατηγική πρόληψης αυτοκτονίας. Η Ελλάδα δεν ανήκει σε αυτές.

Η αύξηση της ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και η διάλυση του ταμπού είναι σημαντική για να σημειωθεί πρόοδος στην πρόληψη της αυτοκτονίας.

Που να απευθυνθώ;
Αν έχεις κάνει σκέψεις για τη ζωή και το θάνατο ή έχεις προσπαθήσει να αυτοκτονήσεις, μην διστάσεις να απευθυνθείς στα παρακάτω:

24ωρη γραμμή παρεμβάσης για την αυτοκτονία: Κάλεσε στο 1018 (με αστική χρέωση) ή μπες στο http://suicide-help.gr/

Κέντρα Υποστήριξης ανά Iατρική σχολή
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Υπηρεσία Συμβουλευτικής Φοιτητών: 
http://www.uth.gr/students/symvouleutiki

Πανεπιστήμιο Πατρών Γραφείο Ψυχολογικής Στήριξης Φοιτητών:
http://www.upatras.gr/el/node/4112

Αριστοτέλιο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης:
https://www.auth.gr/units/19299

Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Συμβουλευτικό Κέντρο Τομέα Ψυχολογίας:
https://www.uoa.gr/foitites/symboyleytikes_ypiresies/symboyleytiko_kentro_tomea_psychologias/

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Υπηρεσία Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης Φοιτητών:
http://ypsyf.duth.gr/

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Συμβουλευτικό Κέντρο:
http://skepi.uoi.gr/

Πανεπιστήμιο Κρήτης Συμβουλευτικό Κέντρο Φοιτητών: 
http://skf.uoc.gr/

Η αυτοκτονία μπορεί να προληφθεί.

Κάθε ένας από εμάς μπορεί να βοηθηθεί και να βοηθήσει!

Πηγή: WHO – World Health Organisation