21 Μαΐου |Παγκόσμια Ημέρα της πολιτισμικής ποικιλότητας για το διάλογο και την ανάπτυξη

Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, τα ¾ των μεγαλύτερων συγκρούσεων παγκοσμίως αφορούν πολιτιστικές διαφωνίες.

Είναι αλήθεια πως κάθε γλώσσα εκφράζει διαφορετικές ιδέες, κάθε θρησκευτική πεποίθηση πρεσβεύει διαφορετικούς τρόπους ζωής, κάθε πολιτισμός έχει ριζωμένη μια διαφορετική άποψη για τη φύση του ανθρώπου, γεγονότα τα οποία μπορούν να αποτελέσουν αιτία καχυποψίας, παρεξηγήσεων και δυστυχώς, συγκρούσεων.

Η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ πολιτισμών κρίνεται συνεπώς άκρως απαραίτητη και για αυτό η 21η  Μαΐου έχει καθιερωθεί από την Γενική συνέλευση του ΟΗΕ ως  Παγκόσμια Ημέρα της πολιτισμικής ποικιλότητας για το διάλογο και την ανάπτυξη.  Η μέρα αυτή έχει ως στόχο να εμβαθύνει στις αξίες μας σχετικά με την πολιτισμική διαφοροποίηση και να εξελίξει/αναπτύξει τους 4 βασικούς στόχους που ορίστηκαν από την UNESCO, την υποστήριξη βιώσιμων συστημάτων κυβέρνησης για τον πολιτισμό, την Επίτευξη μια ισορροπημένης ροής πολιτισμικών αγαθών και υπηρεσιών και αύξηση της κινητικότητας/μετακίνησης των καλλιτεχνών και των επαγγελματιών του πολιτισμού, την Ενσωμάτωση κουλτούρας σε βιώσιμα αναπτυξιακά πλαίσια και την Προώθηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών.

Πολιτισμική Ποικιλομορφία και Ανάπτυξη

Η σημασία της Παγκόσμιας αυτής ημέρας δεν αφορά μόνο στην συνειδητοποίηση του πολιτισμικού πλούτου του κόσμου στον οποίο ζούμε, αλλά και την ισχυρή θέση που αυτή κατέχει στην επίτευξη της ειρήνης και της αειφόρου ανάπτυξης. Ο βέλτιστος τρόπος για την επίτευξη της τελευταίας αποτελεί η επένδυση στο δημιουργικό δυναμικό που αποτυπώνεται στις ποικίλες κουλτούρες που συνυπάρχουν παγκοσμίως και η αδιάκοπη ενθάρρυνση του διαλόγου.

Σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, όταν διευκολύνονται η κοινωνική ένταξη και η διαπολιτισμική αλληλεπίδραση, ακμάζουν η καινοτομία και η εξέλιξη, καθώς αξιοποιούνται πολλές και διαφορετικές ιδέες, προτάσεις και τρόποι σκέψης! Ωστόσο, το πλεονέκτημα αυτό που η πολυπολιτισμικότητα προσφέρει δεν προκύπτει αυτόματα, αλλά απαιτεί την θεμελίωση κλίματος αλληλεγγύης και εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της κοινωνίας από όποια κουλτούρα και αν προέρχονται.

SCOPE – Τομέας Δράσης Κλινικών Ανταλλαγών

Για την διαχείριση αυτής της διαφορετικότητας προς όφελος της ίδια της κοινωνίας είναι απαραίτητη η προαγωγή ευκαιριών εμπλοκής και γνωριμίας με τους διαφορετικούς πολιτισμούς και η ουσιαστική αλληλεπίδραση και επικοινωνία με στόχο την καλλιέργεια οικουμενικής συνείδησης. Σε μια κλινική ανταλλαγή εκτός της εκπαίδευσης σε ένα νέο σύστημα υγείας, ανοίγεται ένα παράθυρο σε έναν νέο κόσμο για να τον εξερευνήσεις και να τον ανακαλύψεις.

Μέσα σε έναν μήνα έρχεσαι σε επαφή με μια κουλτούρα σε βάθος. Ξεφεύγεις από την επιφανειακή παρατήρηση της γλώσσας και των εξωτερικών χαρακτηριστικών του άλλου λαού και μαθαίνεις για το σύστημα αξιών που τους διέπει, τον τρόπο σκέψης και τα πιστεύω τους. Και, μάλιστα, δεν γνωρίζεις μόνο την κουλτούρα της χώρας στην οποία πραγματοποιείς την ανταλλαγή σου αλλά και αυτήν κάθε φοιτητή από όλο τον κόσμο που βρίσκεται στην ίδια χώρα, για τον ίδιο σκοπό!

Στο πλαίσιο, λοιπόν, των κλινικών ανταλλαγών αποκτάς εμπειρία σε μια ειδικότητα που σε ενδιαφέρει και αναπτύσσεις τις κλινικές σου δεξιότητες. Την ίδια όμως στιγμή, μαθαίνεις να λειτουργείς σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, να προσαρμόζεσαι στην καθημερινότητα ενός άλλου λαού και να συμβιώνεις, να συνεργάζεσαι και να επικοινωνείς με άτομα πολύ διαφορετικά. Έτσι, βιωματικά αναγνωρίζεις την εντυπωσιακή πολιτισμική ποικιλομορφία της παγκόσμιας κοινότητας, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε κουλτούρας, τις ομοιότητες στο εκ πρώτης όψης διαφορετικό…

Η Σημασία του Διαλόγου

Παρά το γεγονός ότι ο κόσμος αποκτά περισσότερες δυνατότητες διασύνδεσης και επικοινωνίας, αυτό δεν σημαίνει ότι άτομα και κοινωνίες ζουν πραγματικά μαζί. Το πρόβλημα αυτό λαμβάνει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις συνυπολογίζοντας την παρουσία διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων στις κοινωνίες του σήμερα. Για την επίλυσή του είναι απαραίτητη η ύπαρξη πρωτοβουλιών -δημόσιων και ιδιωτικών- που επιτρέπουν την αλληλεπίδραση ανάμεσα στις κουλτούρες που αποτελούν μειοψηφία και την “κυρίαρχη” κουλτούρα.

Ο γόνιμος διάλογος αποτελεί την πεμπτουσία της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και αυτή με την σειρά της συνιστά προϋπόθεση για την ευημερία και την εξασφάλιση της ειρήνης στην παγκόσμια κοινότητα. Σύμφωνα με την Καθολική Διακήρυξη της UNESCO για την Πολιτισμική Ποικιλομορφία, η ειρήνη είναι κάτι πολύ περισσότερο από την απουσία του πολέμου. Πρόκειται για αρμονική συνύπαρξη παρά τις διαφορές στο φύλο, την φυλή, την θρησκεία, την γλώσσα ή την κουλτούρα και είναι μια δυναμική διαδικασία και ένας ασταμάτητος μακροπρόθεσμος στόχος.

SCORP – Τομέας Δράσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων & Ειρήνης

Η ουσιαστική επικοινωνία ανθρώπων κάθε κουλτούρας, μέσω του γόνιμου διαλόγου, γεφυρώνει το χάσμα που η συμβίωση πολλών και διαφορετικών λαών συχνά δημιουργεί. Και είναι εύλογο να παραδεχθούμε πως, αναπόφευκτα, η αλληλεπίδραση διαφόρων πολιτισμών γίνεται όλο και πιο έντονη τα τελευταία χρόνια και πρέπει να αξιοποιηθεί προς όφελος όλης της ανθρωπότητας με ταυτόχρονη μέριμνα για την προάσπιση και την άμεση αντιμετώπιση της καταπάτησης θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Παραθέτοντας κάποια παραδείγματα

  • Το 25% του πληθυσμού που ασπάζεται κάποια θρησκεία αποτελούν θρησκευτική μειονότητα στις χώρες που κατοικούν
  • Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, το 8,7% του πληθυσμού είναι αλλοεθνής.

Ειδικότερα, η συνεργασία μεταξύ πολιτισμών και ο συνδυασμός ιδεών στον τομέα της οικονομίας και της επιστήμης θα αποτελέσει καθοριστικός παράγοντας στην εξάλειψη της φτώχειας, προσφέροντας κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης παγκοσμίως, καθώς και στην αξιοποίηση της διαθέσιμης τεχνογνωσίας με στόχο την ευεξία, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποτελεσματική ιατρική περίθαλψη (άρθρο 25 και 27 στη διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ). Επιπρόσθετα, η διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας κάθε λαού είναι φυσικό επακόλουθο του δικαιώματος στην εθνικότητα (άρθρο 15), στην ελεύθερη σκέψη και έκφραση, συμπεριλαμβανομενου των θρησκευτικών επιλογών, (άρθρο 18) και στην ελευθερία του λόγου (άρθρο 19).

Πάνω απ’ όλα όμως, η σωστή επικοινωνία και αλληλεπίδραση θα δημιουργήσει γόνιμο έδαφος για την αλληλοκατανόηση, το σεβασμό και το διάλογο, αμβλύνοντας ρατσιστικές αντιλήψεις, στερεότυπα και εθνικιστικές τακτικές. Έτσι μόνο θα γίνει κατανοητό πως ο πολιτισμός είναι από τα ζωτικά κομμάτια μιας ταυτότητας που κάνει το άτομο άνθρωπο, τον κάνει να ονειρευτεί, να οραματιστεί , να σκεφτεί και να πράξει. Και αυτό θα είναι ένα καθοριστικό βήμα για την επίτευξη της ισότητας παγκοσμίως: Όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως βιολογικών, κοινωνικών και πολιτιστικών παραγόντων γεννιούνται ίσοι (άρθρο 1).

Γιατί με αφορά ως φοιτητή Ιατρικής;

Ως φοιτητές Ιατρικής και μελλοντικοί επαγγελματίες υγείας, θα πρέπει να αναπτύξουμε  οικουμενική συνείδηση και να αντιληφθούμε τον ρόλο που καλούμαστε να διαδραματίσουμε στην διαμόρφωση ενος συστήματος υγείας με παγκόσμια σκοπιά. Εξάλλου, η πολιτισμική ποικιλότητα, ως αναπόσπαστο στοιχείου του σύγχρονου κοινωνικού γίγνεσθαι, είναι κάτι που θα αποτυπωθεί και στην εργασιακή μας ζωή και οφείλουμε να είμαστε σε θέση να το διαχειριστούμε.

Ο σεβασμός των ασθενών ανεξαρτήτως πολιτισμικού υποβάθρου, η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας χωρίς διακρίσεις αλλά με άξονα τον άνθρωπο και την κοινωνική προσφορά, η προσαρμογή της θεραπευτικής προσέγγισης στις ανάγκες και τις πεποιθήσεις του κάθε ασθενούς, αποτελούν μικρά αλλά ουσιαστικά βήματα για την καθιέρωση της καθολικής υγειονομικής κάλυψης.

“Cultural diversity gives our life its richness, its colour and its dynamism. It is a cognitive and intellectual opening and a driving force for social development and economic growth.” — Audrey Azoulay, Director-General of UNESCO