10 Δεκεμβρίου | Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Never too young to change the world!

Κάθε χρόνο θυμόμαστε στις 10 Δεκεμβρίου την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως μία συμβολική ημέρα, την ημέρα που το 1948 η γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υπέγραψε την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η Διακήρυξη αποτελεί μια σημαντική τομή στην Ιστορία, καθώς τόλμησε να αναδείξει τα αναφαίρετα δικαιώματα που ανήκουν σε κάθε άνθρωπο μόνο και μόνο επειδή είναι άνθρωπος, ανεξάρτητα από φυλή, εθνικότητα, θρησκεία, πολιτική πεποίθηση. Για πρώτη φορά, μια διεθνής συμφωνία έβαλε στο επίκεντρο τα ανθρώπινα όντα αντί πολιτικών εξουσίας.

Ωστόσο, η διακήρυξη αυτή δεν ήταν παρά μια αναγκαία απάντηση στις τραγικές συνθήκες που επέφερε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Τα Ηνωμένα Έθνη συγκροτήθηκαν τον Ιούνιο του 1945 στο τραγικό υπόβαθρο της εξολόθρευσης 17 εκατομμυρίων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων 6 εκατομμυρίων Εβραίων στο Ολοκαύτωμα, των όπλων μαζικής καταστροφής, του θανάτου.

Απέναντι σε αυτό, με την προάσπιση της ελευθερίας, της ισότητας, της αδελφοσύνης, αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως οντότητα με δικαιώματα η νεολαία. Γι’ αυτό, 71 χρόνια μετά, η σημερινή μέρα απευθύνεται στους νέους στοχεύοντας να τους αναδείξει ως κινητήριες δυνάμεις της αλλαγής και να ενισχύσει τις φωνές τους μπροστά στο διεθνές κοινό προς όφελος της προάσπισης και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά του μίσους, των διακρίσεων, της κλιματικής αλλαγής και άλλων.

 

Ευθύνη της νεολαίας προς υπεράσπιση των δικαιωμάτων της

Με το ηχηρό μήνυμα της καμπάνιας να είναι “Never too young to change the world” ο νέος σε κάθε γωνιά του πλανήτη καλείται να υπερασπιστεί τα δικαιώματά του. 

Ωστόσο, συνειδητοποιούμε ότι οι νέοι και οι νέες δεν έχουν άμεση πρόσβαση στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, αλλά πολύ συχνά υφίστανται κοινωνικό αποκλεισμό λόγω της ηλικίας τους. Στη δημοκρατία όπου μόλις το 2% από τους 45.000 εκπροσώπους στα κοινοβούλια αντιστοιχεί στους νέους, απαντάμε ότι η συμμετοχή στη δημόσια ζωή είναι θεμελιώδης αρχή για την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έμπρακτα.  

Η άνιση εκπροσώπηση στους θεσμούς δεν θα έπρεπε μόνο να μας προβληματίζει, αλλά να μας κινητοποιεί να παίρνουμε θέση απέναντι σε οποιοδήποτε ζήτημα προς όφελος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με την Eleanor Roosevelt, επικεφαλή της επιτροπής που συνέταξε την Οικουμενική Διακήρυξη:

«Τα ανθρώπινα δικαιώματα ξεκινούν από μικρά μέρη, μέρη που δεν μπορείς να βρεις στον χάρτη, ωστόσο αποτελούν τον ξεχωριστό κόσμο του κάθε ατόμου, το σχολείο του, τη δουλειά του, την καθημερινότητά του. Αν τα δικαιώματα αυτά δεν έχουν νόημα εκεί, δεν έχουν πραγματικά πουθενά»

Εμπνεόμενοι από τα παραπάνω λόγια οφείλουμε να μιλήσουμε ανοιχτά για τα ανθρώπινα δικαιώματα ώστε να καλύψουμε τη σιωπή της άγνοιας και της απάθειας. Απέναντι, στο μίσος, τον ρατσισμό, την ρητορική που απροκάλυπτα αμφισβητεί αυτά τα δικαιώματα αντιπαραβάλουμε τις ιδέες της αναγνώρισης της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας του κάθε ανθρώπου. Και αυτό, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι η αξία της Οικουμενικής Διακήρυξης δεν είναι απλώς οι ιδέες, αλλά η δύναμη των αξιών της για να αλλάξουν τον κόσμο.

Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι το πώς θα δράσουμε αλλά πότε. 

Γιατί, υπάρχουν σοβαρά ζητήματα που απειλούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά υπάρχει και ο τρόπος για την απάντηση σε όσους τα καταπατούν. Η 16χρονη Greta Thunberg ενέπνευσε την μεγαλύτερη κινητοποίηση για την κλιματική αλλαγή ωθώντας 4 εκατομμύρια νέους να διαδηλώσουν σε 163 χώρες και 7 ηπείρους. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί ο κάθε νέος να μιλήσει ανοιχτά για την καταπάτηση των δικαιωμάτων του. Να μιλήσει για τα οικονομικά προβλήματα που πλήττουν πρώτα τους νέους, οι οποίοι είναι 2,5 φορές πιο πιθανό να είναι άνεργοι σε σχέση με το μέσο εργαζόμενο και είδαν τα ποσοστά της ανεργίας τους να αυξάνονται εν καιρώ οικονομικής κρίσης. Να μιλήσει για το ένα τρίτο των χωρών του κόσμου που απαγορεύουν τις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Να μιλήσει για τα οξυμένα επίπεδα λειτουργικού αναλφαβητισμού με το 61% των εφήβων να μην πληρούν τα βασικά επίπεδα ικανότητας ενώ έχουν αποφοιτήσει από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. 

Την ίδια στιγμή, το ίδιο το δικαίωμα της εκφρασης απειλείται. Σε πολλές χώρες καταπιέζεται το δικαίωμα της ελευθεροτυπίας, ενω άλλες παρεμβαίνουν στην ψηφιακή πληροφορία ελέγχοντάς την ή απενεργοποιώντας τη ροή της σε περίοδο κινητοποιήσεων. Παρ’όλο που η ελευθερία της έκφρασης είναι εξασφαλισμένη σε αρκετές χώρες υπάρχει ακόμη μακρύς δρόμος για την θεμελίωση του βασικού αυτού δικαιώματος σε κάθε γωνιά του πλανήτη.  

 

Η αντίληψη και το έργο της HelMSIC

Η HelMSIC δραστηριοποιείται ενεργά στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τον ανοιχτό λόγο της και τις δράσεις που πραγματοποιεί. Στο έργο της, αναγνωρίζει ιδιαίτερα την σημασία του δικαιώματος στην καθολική και δωρεάν υγεία και επιδιώκει να μεταδώσει την αξία του στα μέλη της. Καλούμαστε, λοιπόν, ως φοιτητές ιατρικής να αντιληφθούμε πως παρά την βαθιά και εκτεταμένη γνώση της επιστήμης που αποκτούμε κατά την φοίτησή μας, βασική προϋπόθεση για να μετατραπεί αυτή η γνώση σε λειτούργημα και κοινωνική προσφορά είναι η οικουμενική εδραίωση του δικαιώματος της πρόσβασης στην υγεία. Χωρίς το δικαίωμα αυτό, η ωφέλεια της ιατρικής εμποδίζεται και περιορίζεται από κριτήρια και διακρίσεις δίχως νόημα. 

Έτσι σήμερα, 71 χρόνια μετά την Οικουμενική Διακήρυξη, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων έχει την ίδια σημασία που είχε πάντοτε. Τα μικρόφωνα είναι ανοιχτά και καμία φωνή δεν ακούγεται πιο δυνατά μόνο και μόνο επειδή έχει έναν τίτλο ή ένα δίπλωμα. Αντίθετα, η φωνη της υπεράσπισης ανήκει σε αυτούς που έχουν τη θέληση να προβάλλουν τις αξίες τους, να μιλήσουν.

Πηγές:
[1] https://www.un.org/en/observances/human-rights-day
[2] https://www.un.org/en/observances/human-rights-day/resources#2019campaignmaterials
[3] https://www.amnesty.org.uk/universal-declaration-human-rights-UDHR
[4] https://www.amnesty.org/en/what-we-do/freedom-of-expression/
[5] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Youth_unemployment&oldid=430342#Definition_of_unemployment_and_youth_unemployment_indicators
[6] http://uis.unesco.org/en/topic/literacy
[7] https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.1524.ZS
[8] https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS

Συγγραφή:
Δημήτρης Καραμήτσος, Τοπικός Υπεύθυνος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ειρήνης