27 Μαΐου | Παγκόσμια Ημέρα Επείγουσας Ιατρικής

Η Επείγουσα Ιατρική ή Επειγοντολογία (Emergency Medicine) είναι ο κλάδος της Ιατρικής που ασχολείται με την πρόληψη, διάγνωση και αντιμετώπιση νόσων και τραυματισμών που χρήζουν άμεσης φροντίδας. Περιλαμβάνει περιστατικά σωματικών παθήσεων και διαταραχών της συμπεριφοράς σε ασθενείς όλων των ηλικιακών ομάδων. [1]

Καταστάσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επειγοντολόγοι είναι:

• απώλεια συνείδησης π.χ. λόγω τραυματισμού του κρανίου, τροφική δηλητηρίαση, επιληπτική κρίση
• σοβαρή αιμορραγία
• τραυματισμοί εγκεφάλου και άλλων ζωτικών οργάνων
• καρδιακή ανακοπή
• δύσπνοια
• κατάγματα οστών
• περιστατικά ψυχικών διαταραχών

Οι πιο συνήθεις επεμβατικές πράξεις που διεξάγονται είναι:

• καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση 
• απινίδωση 
• ενδοτραχειακή διασωλήνωση
• τραχειοστομία
• ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και αίματος [2]

Παγκοσμίως έχει αναγνωριστεί ως κύρια ειδικότητα σε 82 χώρες. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αναγνωρίζεται σε 16 χώρες. Εδώ θα βρείτε τη λίστα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Επείγουσας Ιατρικής με χώρες της Ευρώπης, το επίπεδο αναγνώρισης της Επείγουσας Ιατρικής ως ειδικότητα και τον απαιτούμενο χρόνο εκπαίδευσης. 

Στην Ελλάδα αναγνωρίζεται ως εξειδίκευση και όχι ως κύρια ειδικότητα (βλ. Επείγουσα ιατρική στην Ελλάδα). 

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με υπουργική απόφαση του 2018, η επείγουσα ιατρική αναγνωρίζεται ως εξειδίκευση την οποία μπορούν να λάβουν: 

• ειδικευμένοι παθολογίας, χειρουργικής, αναισθησιολογίας, καρδιολογίας, πνευμονολογίας – φυματιολογίας, ορθοπεδικής, παιδιατρικής και γενικής ιατρικής, για τους οποίους η διάρκεια εκπαίδευσης είναι δύο χρόνια και
• όσοι έχουν εξειδίκευση στην εντατική θεραπεία για τους οποίους η διάρκεια εκπαίδευσης είναι ένας χρόνος. 

Η εκπαίδευση στην Επείγουσα Ιατρική ανά ειδικότητα περιλαμβάνει: 

• Για όσους έχουν εξειδίκευση εντατικής θεραπείας: εκπαίδευση ένα χρόνο ως εξής: ένα μήνα σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Νεογνών και 11 μήνες στα ιατρεία του ΤΕΠ. 
• Για όσους έχουν ειδικότητα αναισθησιολογία: εκπαίδευση 2 χρόνια στα ιατρεία του ΤΕΠ. 
• Για όσους έχουν τις υπόλοιπες ειδικότητες: εκπαίδευση 2 χρόνια ως ακολούθως: 2 μήνες αναισθησιολογία και αναλγησία, 4 μήνες σε μονάδες εντατικής, ένα μήνα στο ΕΚΑΒ και 17 μήνες στα ιατρεία του ΤΕΠ. 

H εξειδίκευση στην Επείγουσα Ιατρική αποκτάται μετά από γραπτές και προφορικές εξετάσεις. Εδώ θα βρείτε το ΦΕΚ για την εξειδίκευση στην Επείγουσα Ιατρική που δημοσιεύθηκε το 2019. [3] 

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Επείγουσας Ιατρικής, παρατηρείται αυξανόμενη ανάγκη τόσο για υγειονομικό προσωπικό στον τομέα της επειγοντολογίας όσο και για πόρους. Η προπτυχιακή εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην κάλυψη της ανάγκης σε προσωπικό μέσω της επαρκούς κατάρτισης των αποφοίτων Ιατρικών σχολών.

Η εκπαίδευση για αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών οφείλει να εστιάσει στα εξής:  

• Σφαιρική προσέγγιση ασθενών⼁Οι ασθενείς προσέρχονται με συμπτώματα και όχι με διάγνωση, επομένως η παροχή φροντίδας δεν επικεντρώνεται σε όργανα.
• Διαλογή⼁Διαδικασία ιεράρχησης της παροχής φροντίδας που βασίζεται στην αξιολόγηση ζωτικών παραμέτρων ώστε οι ασθενείς να ταξινομούνται ανάλογα με τη σοβαρότητα του τραυματισμού ή της νόσου, την πρόγνωση και την διαθεσιμότητα των υπηρεσιών.
• Άμεση λήψη αποφάσεων⼁Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η δεύτερη διαλογή, η άμεση ή/και οριστική φροντίδα στα ΤΕΠ, ο σχεδιασμός για εισαγωγή ή εξιτήριο.
• Προνοσοκομειακή φροντίδα⼁Πρωτοβάθμια εκτίμηση και σταθεροποίηση απειλητικών για τη ζωή καταστάσεων.
• Εστιασμένο ιστορικό⼁Η λήψη ιστορικού είναι εστιασμένη στα συμπτώματα με τα οποία ο ασθενής προσέρχεται και σε κλινικά ευρήματα που απαιτούν άμεσης φροντίδας. [4]

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Επείγουσας Ιατρικής έχει δομήσει ένα πρόγραμμα προπτυχιακής εκπαίδευσης το οποίο συντελεί στην επαρκή κατάρτιση ενός μελλοντικού ιατρού προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει επείγοντα περιστατικά. Θα το βρείτε εδώ. Σε αυτό βασίζεται και ο Ευρωπαϊκός Οδηγός Σπουδών για την επείγουσα ιατρική. [5]

Αναρωτήθηκες ποτέ αν η Ιατρική σου σχολή σε προετοιμάζει επαρκώς για την αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών μετά τη λήψη πτυχίου; Πόσο έτοιμος νιώθεις για το αγροτικό ιατρείο; 

Η HelMSIC στο πλαίσιο του τομέα δράσης της Ιατρικής Εκπαίδευσης, αναγνωρίζοντας την ανάγκη των φοιτητών ιατρικής για απόκτηση πρακτικών δεξιοτήτων και στοχευμένων γνώσεων διοργάνωσε το “Summer School⼁Προετοιμασία για το Αγροτικό Ιατρείο”, ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο που έχει ως στόχο την επαρκή κατάρτιση των φοιτητών ιατρικής για την υπηρεσία υπαίθρου. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα θα βρεις εδώ. 

Η πανδημία του SARS-CoV-2 είχε άμεση επίπτωση στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών καθώς ο ρόλος τους είναι κεντρικός για την προστασία των ασθενών με COVID-19, των υπόλοιπων ασθενών του νοσοκομείου και του υγειονομικού προσωπικού καθώς επίσης και για την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας φορέων που διαφεύγουν της διάγνωσης και εισάγονται στο νοσοκομείο. Τον Απρίλιο, η Ελληνική Εταιρεία Επείγουσας Ιατρικής δημοσίευσε ένα εγχειρίδιο κατευθυντήριων οδηγιών για τη λειτουργία των ΤΕΠ κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι οποίες ανανεώνονται και επικυροποιούνται διαρκώς. Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει οδηγίες για:

1. την ορθή χρήση μέτρων ατομικής προστασίας και την προστασία του προσωπικού
2. την αρχική διαλογή / ανίχνευση των ύποπτων κρουσμάτων
3. την κατάλληλη αναδιάταξη της χωροταξίας των ΤΕΠ

Τα μέτρα ατομικής προστασίας και τα μέτρα προστασίας του προσωπικού προβλέπουν ότι όλο το προσωπικό υπηρεσιών υγείας που εργάζεται σε Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) πρέπει να φοράει απλή χειρουργική μάσκα. Σε περίπτωση εμφάνισης ύποπτου κρούσματος, πρέπει να εφαρμόζεται ο παρακάτω αλγόριθμος: 

Επιπλέον οφείλει να γίνει άμεση ενημέρωση της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και άμεση δήλωση του περιστατικού στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας. 

Η αναδιάταξη της χωροταξίας των ΤΕΠ περιλαμβάνει την διαμόρφωση των εξής χώρων: 

• Χώρος Διαλογής COVID-19 για αναγνώριση ύποπτων για COVID-19 περιστατικών, ο οποίος πρέπει να βρίσκεται εκτός του χώρου του ΤΕΠ. 
• Ζώνη COVID-19 για διαχείριση ύποπτων περιστατικών στον οποίο λαμβάνονται τα δείγματα και αντιμετωπίζονται τα περιστατικά που χρήζουν νοσοκομειακής υποστήριξης ώσπου να εξακριβωθεί αν πρόκειται για COVID-19. 
• Χώρος Αναζωογόνησης COVID-19 με αντίστοιχο εξοπλισμό για την αντιμετώπιση βαρέως πασχόντων με υποψία COVID-19 (δυνατότητα εξασφάλισης αεραγωγού, επεμβατικού ή μη επεμβατικού αερισμού, αιμοδυναμικής υποστήριξης και παρακολούθησης). [6]

• ΕΚΑΒ: 166
• Ευρωπαϊκός αριθμός έκτακτης ανάγκης: 112
• Εφημερεύοντα Δημόσια Νοσοκομεία: 1434
• ΕΟΔΥ – Κορωνοϊός – COVID-19: 1135