Εμβόλιο της COVID-19 | Τρόπος Διανομής και Ανισότητες
Η πανδημία της COVID-19 έπληξε καίρια την Δημόσια Υγεία και φέρει τεράστιο αντίκτυπο σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητες, αποτελώντας ένα ζήτημα πρωτίστως υγειονομικό, αλλά με προεκτάσεις κοινωνικές, οικονομικές, και πολιτικές. Στον αγώνα ενάντια στον ιό, κύριο όπλο μας είναι οι εμβολιασμοί, με τους οποίους η επιστροφή στην καθημερινότητα φαντάζει λίγο πιο κοντά. Με αφορμή, λοιπόν, την Παγκόσμια Εβδομάδα Ανοσοποίησης, ας δούμε πως τα εμβόλια αυτά θα διανεμηθούν και τι προβλήματα ανακύπτουν λόγω των ανισοτήτων στη πρόσβαση σε αυτά.
Τα κράτη προμηθεύονται τα εμβόλια από τις φαρμακευτικές εταιρείες που τα παράγουν, ενώ ενώσεις κρατών μπορούν να διαπραγματευτούν συμφωνίες συλλογικά. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει και η Ελλάδα, η οποία ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφοδιάζεται τα εμβόλια όπως προβλέπεται από τον κεντρικό σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος έχει ως στόχο τον εμβολιασμό του 70% του συνολικού ενήλικου πληθυσμού.[1] Συγκεκριμένα, στη χώρα αντιστοιχεί το 2,36 – 2,39% του αριθμού των δόσεων εμβολίου, που θα εξασφαλίσει η ΕΕ, τα οποία θα παραλάβει από τους παραγωγούς και θα αξιοποιήσει σύμφωνα με το Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο Εμβολιασμών κατά του COVID-19.[2]
Παρόλα αυτά, όντας ένα πρόβλημα που πλήττει την Παγκόσμια Υγεία, η λύση του μπορεί να έρθει μόνο μέσα από ένα πλαίσιο διεθνούς συνεργασίας και αλληλεγγύης. Δυστυχώς, μέχρι τώρα, οι ήδη υπάρχουσες ανισότητες μεταξύ των χωρών διευρύνθηκαν από τις ανισότητες στην πρόσβαση στα παραγόμενα εμβόλια για την καταπολέμηση της πανδημίας της COVID-19. Αρκετά κράτη με ισχυρή οικονομία σύναψαν διμερείς συμφωνίες με τις φαρμακευτικές εταιρείες ώστε να αγοράσουν δυσανάλογα μεγάλες μερίδες των πρώτων δόσεων, υποβαθμίζοντας την υποστηριζόμενη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πρωτοβουλία COVAX για την ισότιμη διανομή των εμβολίων. Έτσι, σχεδόν οι μισές δόσεις που έχουν χορηγηθεί μέχρι τώρα έχουν γίνει σε πλούσιες χώρες, που αντιστοιχούν στο μόλις 16% του παγκόσμιου πληθυσμού. Υπολογίζεται, μάλιστα, πως οι 92 φτωχότερες χώρες θα μπορέσουν να φτάσουν στο 60% εμβολιαστικής κάλυψης το 2023 ή και αργότερα.[3]
Σύμφωνα με το Γενικό Διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Δρ. Tedros:
“Υπάρχει μια συγκλονιστική ανισορροπία στην παγκόσμια διανομή εμβολίων. (….) Κατά μέσο όρο στις χώρες με υψηλό εισόδημα, σχεδόν ένας στους τέσσερις ανθρώπους έχουν λάβει δόση του εμβολίου για τον COVID-19. Στις χώρες με χαμηλό εισόδημα, είναι ένας σε περισσότερο από 500”.[4]
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εμφανίστηκε ο όρος “εμβολιαστικός εθνικισμός”, ο οποίος περιγράφει τις ενέργειες ενός κράτους που λειτουργεί ανταγωνιστικά ώστε να εξασφαλίσει εμβόλια για τους πολίτες του. Αλλά, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο António Guterres, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ: “Ο εμβολιαστικός εθνικισμός είναι, όχι μόνο άδικος, αλλά και αυτοκαταστροφικός. Κανείς από εμάς δεν είναι ασφαλείς, μέχρι να είμαστε όλοι ασφαλείς”, περικλείοντας σε αυτά τα λόγια την καθολικότητα της κρίσης που επέφερε η πανδημία.[5]ι Δεδομένου πως οποιοδήποτε παγκόσμιο πλάνο για μια ισότιμη διανομή εμβολίων θα δημιουργηθεί στα πλαίσια διεθνών σωμάτων απαιτώντας τη συνεργασία μεταξύ κρατών, που επιδιώκουν πρωτίστως την κάλυψη των εγχώριων αναγκών τους, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνει αντιληπτή η ανάγκη της καταπολέμησης της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Εν κατακλείδι, τα εμβόλια αποτελούν το ισχυρότερο εφόδιο που έχουμε ενάντια στον COVID-19, οπότε είναι καθοριστικής σημασίας η αποτελεσματική και ισότιμη διανομή τους, τόσο σε εθνικό, αλλά κυρίως σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια ανθεκτική και ολοκληρωμένη λύση μπορεί να βρεθεί μόνο μέσω διακρατικών συνεργασιών, οπότε είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε πως μια ατομικιστική προσέγγιση θα υποβαθμίσει τις προσπάθειες αντιμετώπισης και θα καθυστερήσει την ανάκαμψη από την πανδημία.
Ως φοιτητές Ιατρικής πρέπει να ενημερωνόμαστε σχετικά με τις διακρίσεις στην πρόσβαση στα εμβόλια και να συνηγορούμε υπέρ της συλλογικής διαχείρισης των κρίσεων της Παγκόσμιας Υγείας. Η κατάρριψη των παγκόσμιων ανισοτήτων και η ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια είναι ο μόνος τρόπος να ελαχιστοποιήσουμε τον αντίκτυπο της πανδημίας στην οικονομία και τη δημόσια υγεία.
Συγγραφή: Γιώργος Αθανασιάς, Τοπικός Υπεύθυνος για τη Δημόσια Υγεία 2020/21
Πηγές:
- https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/coronavirus-response/public-health/eu-vaccines-strategy_el
- https://emvolio.gov.gr/sites/default/files/ethniko_epiheirisiako_shedio_emvoliasmon_kata_toy_covid-19_v6.1_1.pdf?t=1
- https://www.washingtonpost.com/world/interactive/2021/coronavirus-vaccine-inequality-global/
- https://twitter.com/WHO/status/1380497773796200448
- https://www.bbc.com/news/world-56698854