21 Μαΐου | Παγκόσμια Ημέρα Πολιτισμικής Ποικιλότητας για τον Διάλογο και την Ανάπτυξη

Η Παγκόσμια Ημέρα Πολιτισμικής Ποικιλότητας για το Διάλογο και την Ανάπτυξη (World Day for Cultural Diversity for Dialogue and Development), καθιερωμένη στις 21 Μαΐου, είναι μια ημέρα γιορτής, όχι μόνο του πολιτισμικού πλούτου του κόσμου στον οποίο ζούμε, αλλά και της ανάγκης για θεμελίωση υγιών σχέσεων αλληλεπίδρασης μεταξύ των διαφορετικών ταυτοτήτων. Θεμελιώθηκε τον Δεκέμβριο του 2002 από την Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αναγνωρίζοντας τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι διαφορετικές κουλτούρες κάθε έθνους στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης (Sustainable Development Goals – SDGs).

Σκοπός, λοιπόν, της ημέρας είναι να προωθήσει την κουλτούρα και να προβάλει την σημασία της ποικιλότητας ως παράγοντα ενσωμάτωσης, προόδου και καινοτομίας. Είναι μια ευκαιρία ανάδειξης των πολλαπλών στοιχείων της κουλτούρας, απτών και άυλων, από πολιτιστικές εκδηλώσεις μέχρι κάθε έκφανση της πολιτιστικής έκφρασης, και συλλογισμού του πώς αυτά τα στοιχεία συμβάλλουν στην βιώσιμη ανάπτυξη, κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά. 

Πολιτισμός & Πανδημία

Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή της UNESCO, η πανδημία της COVID-19 μπορεί να μην κατάφερε να περιορίσει τον διαπολιτισμικό διάλογο, καθώς οι κοινωνίες προσαρμοζόμενες στις συνθήκες βρήκαν άλλους τρόπους επικοινωνίας, ωστόσο οι μακροχρόνιες συνέπειες μένουν ακόμα να φανούν. Οι οικονομικές επιπτώσεις σε επαγγέλματα στο χώρο της τέχνης και η επακόλουθη στασιμότητα σε ό,τι έχει να κάνει με έκφραση του πολιτισμού και της ποικιλότητας, αποτελούν κορυφή του παγόβουνου σε μια πολύ σημαντικότερη απειλή· αυτήν της πόλωσης και όξυνσης διαφορών μεταξύ διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων.

Οι μεγάλες κρίσεις ιστορικά οδηγούν σε συγκεντρωτισμό και προτυποποίηση, με τους ανθρώπους να τείνουν να αναζητούν καταφύγιο στην ασφάλεια της ομοιομορφίας. Το διαφορετικό αντιμετωπίζεται ως αθέμιτο και ως απειλή, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για την επικράτηση συμπεριφορών που δε συνάδουν με την αποδοχή, την ενότητα και την συνεργασία. Τα σύνορα των χωρών μεταξύ τους κλείνουν και μαζί τους παγιδεύουν την διάθεση για διαπολιτισμική επικοινωνία και σύμπραξη, ενώ στην σκιά τους ακμάζουν ο εθνοκεντρισμός και η ξενοφοβία.

Πολλαπλά παραδείγματα από κάθε γωνιά του πλανήτη συνηγορούν προς αυτήν την διαπίστωση: περιστατικά ρατσισμού και βίας εναντίον ατόμων ασιατικής καταγωγής, ρητορικής μίσους εις βάρος προσφύγων και μετακινούμενων πληθυσμών, εθνικιστικές συμπεριφορές και κατακραυγή στοιχείων πολιτιστικής ταυτότητας “άλλων λαών”. Όλα αυτά αναδεικνύουν την ανάγκη του διαλόγου και της γόνιμης διαχείρισης της πολιτισμικής ποικιλότητας.

Άλλωστε, σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, στο οποίο διευκολύνονται η κοινωνική ένταξη και η διαπολιτισμική αλληλεπίδραση, ακμάζουν η καινοτομία και η εξέλιξη, καθώς αξιοποιούνται πολλές και διαφορετικές ιδέες, προτάσεις και τρόποι σκέψης. Το πλεονέκτημα αυτό που η πολυπολιτισμικότητα προσφέρει, όμως, δεν προκύπτει αυτόματα, αλλά απαιτεί την θεμελίωση ενός κλίματος αλληλεγγύης και εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της κοινωνίας από όποια κουλτούρα και αν προέρχονται.

Πολιτισμική Ποικιλότητα & Επαγγελματίες Υγείας

Η παρουσία διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων στις κοινωνίες του σήμερα υπαγορεύει την ανάγκη για υγιή αλληλεπίδραση ανάμεσα στις κουλτούρες που αποτελούν μειοψηφία και την “κυρίαρχη” κουλτούρα. Αν σε αυτό συνυπολογιστεί και η περαιτέρω πόλωση που συνοδεύει την πανδημία, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ η καλλιέργεια της διαπολιτισμικής κατανόησης.

Οι επαγγελματίες υγείας βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της σύγχρονης κρίσης και η δική τους στάση κατά συνέπεια αποτελεί σημαντική ασπίδα προστασίας από την απειλή που ελλοχεύει στην πανδημία. Ο σεβασμός των ασθενών ανεξαρτήτως πολιτισμικού υποβάθρου, η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας χωρίς διακρίσεις, αλλά με άξονα τον άνθρωπο και την κοινωνική προσφορά, η προσαρμογή της θεραπευτικής προσέγγισης στις ανάγκες και τις πεποιθήσεις του κάθε ασθενούς, αποτελούν μικρά αλλά ουσιαστικά βήματα για την άμβλυνση του κλίματος που τείνει να επικρατήσει.

Κλείνοντας, για την επίτευξη των παραπάνω στόχων απαιτείται μια συνολική εξοικείωση με την έννοια της κουλτούρας, τα στοιχεία που την αποτελούν και την οικεία πολιτιστική ταυτότητα κάθε ατόμου. Έτσι, και μόνο έχοντας γνωρίσει την δική του κουλτούρα, κάθε άτομο μπορεί να περάσει στην σφαίρα της υγιούς αλληλεπίδρασης, γόνιμης σύγκρισης και ουσιαστικής συνεργασίας με άλλες κουλτούρες, ανοίγοντας τον δρόμο, αρχικά για την κοινωνική ενότητα και έπειτα για την βιώσιμη ανάπτυξη βασισμένη στην πολυφωνία και την διαπολιτισμική αρμονία.

Ο Τομέας Δράσης των Κλινικών Ανταλλαγών (Standing Committee on Professional Exchanges – SCOPE) έχει θέσει την διαπολιτισμικότητα ως θεματική επικέντρωσης για αυτή τη χρονιά με στόχο την ανάπτυξη γνώσεων και ικανοτήτων για την επικοινωνία και συνεργασία με ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμών, τόσο στο πλαίσιο της κοινωνίας και της εκπαίδευσης, όσο και στο χώρο της Υγείας. Μέσα από το πρόγραμμα των ανταλλαγών και την εμπλοκή σε διεθνή δίκτυα, η HelMSIC ενισχύει τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και δίνει στους φοιτητές Ιατρικής την ευκαιρία να δουλέψουν και να έρθουν σε επαφή με ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον.

Συγγραφή: Θεοφάνης Αλεξανδρής– Πανελλήνιος Υπεύθυνος Κλινικών Ανταλλαγών 2020/21
Πηγές: