Καρκίνος του Μαστού: Ένας διαρκής αγώνας
Το Φεβρουάριο του 2021 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακοίνωσε ότι ο καρκίνος του μαστού κατέλαβε την πρώτη θέση της λίστας των πιο συχνά διαγνωσμένων μορφών καρκίνου παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι πιθανά 1 στις 8 γυναίκες θα παρουσιάσει καρκίνο του μαστού σε κάποια φάση της ζωής της και για το 6% αυτών των γυναικών, αυτός θα εξελιχθεί σε μεταστατικό, προσβάλλοντας και άλλα συστήματα του οργανισμού. Παράγοντες όπως η κληρονομικότητα, ο τρόπος ζωής και η ηλικία αυξάνουν την πιθανότητα προσβολής από την ασθένεια. Όπως λοιπόν φαίνεται, ο καρκίνος του μαστού αποτελεί πρόβλημα διαχρονικό και πολυδιάστατο, όχι μόνο ιατρικό, αλλά και κοινωνικό.
Πρόληψη
Παρά τα υψηλά ποσοστά εμφάνισής του, ο καρκίνος του μαστού μπορεί σε σημαντικό βαθμό να θεραπευθεί, αρκεί να διαγνωστεί εγκαίρως. Η πρόληψη αποτελεί το σημαντικότερο σύμμαχο προς αυτήν την κατεύθυνση. Κάθε γυναίκα μετά από ορθή ενημέρωση, από την ηλικία των 35 και έπειτα – ή και νωρίτερα, εάν υπάρχει ιστορικό κληρονομικότητας στην οικογένεια, οφείλει να προβαίνει ετησίως στις απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις. Επίσης, είναι ωφέλιμο να υπάρχει πλήρης επίγνωση ως προς τη διαδικασία της αυτοψηλάφησης. Η σωστή αυτοεξέταση συνιστάται να διενεργείται τουλάχιστον μία φορά το μήνα, σε ηλικίες άνω των 18 ετών, καθώς αποτελεί την πιο σημαντική μορφή πρόληψης. Γενικότερα όμως και η επιλογή τρόπου ζωής μπορεί να μεταβάλει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Η τακτική σωματική άσκηση, η αποφυγή του αλκοόλ, του καπνού και της έκθεσης στην ακτινοβολία, ο έλεγχος του σωματικού βάρους και η περιορισμένη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων με ορμονες, είναι παράγοντες που ελαττώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου τουλάχιστον σε ποσοστό 30%.
Καρκίνος του μαστού και COVID- 19
Η πανδημία της COVID-19 έφερε στο προσκήνιο μια νέα πραγματικότητα που φυσικά δεν άφησε ανεπηρέαστα τα άτομα που νοσούν από καρκίνο συνολικά και συνεπώς, ούτε αυτά με καρκίνο του μαστού. Γενικά, οι ασθενείς με κακοήθεις νεοπλασίες θεωρούνται μια από τις ευπαθείς στη νόσο πληθυσμιακές ομάδες. Η υγειονομική κρίση, η πίεση του χρόνου και η έλλειψη μέσων και ιατρικού προσωπικού οδήγησε στην καθυστέρηση των θεραπειών και των χειρουργείων ή στην επίσπευση τους, χωρίς να προηγούνται πάντοτε όλες οι απαραίτητες εξετάσεις και να συζητούνται όλες οι δυνατές εναλλακτικές. Ακόμα, σε μερικές περιπτώσεις επεμβάσεων που πραγματοποιήθηκαν, οι ασθενείς πήραν άμεσα εξιτήριο και πέρασαν τη μετεγχειρητική περίοδο στο σπίτι με τη χρήση τηλεϊατρικής. Η κατάσταση αυτή είχε με βεβαιότητα αντίκτυπο στο κομμάτι της υγείας τους, από τη στιγμή που οι θεράποντες ιατροί δεν είχαν άμεση και αντικειμενική γνώση της μετεγχειρητικής κατάστασης των ασθενών τους, με αποτέλεσμα την αύξηση των πιθανών επιπλοκών. Ταυτόχρονα επηρεάστηκε και η διάθεσή των ασθενών, αφού αναγκάστηκαν να περάσουν μια τόσο δύσκολη περίοδο χωρίς τα αγαπημένα τους πρόσωπα και έλλειψη βοήθειας από εξειδικευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικο που θα μεριμνούσε υπό φυσιολογικές συνθήκες για τη ψυχολογική τους υποστήριξη. Επιπλέον, διακόπηκαν οι τρέχουσες έρευνες για νέες θεραπευτικές αγωγές, καθώς η ιατρική επιστήμη στράφηκε στη μελέτη και την αντιμετώπιση της COVID-19.
Καρκίνος του μαστού και μητρική υγεία
Η μητρική υγεία είναι ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής μίας γυναίκας και μία διαδικασία την οποία θα έπρεπε να απολαμβάνει σε όλα της τα στάδια. Παρόλα αυτά, αυτή δεν παραμένει ανεπηρέαστη σε περίπτωση νόσησης από καρκίνο του μαστού, με αποτέλεσμα να αλλάζουν αρκετές πτυχές της καθημερινότητας.
Αρχικά, οργανικοί και ψυχολογικοί παράγοντες που προκαλούνται από τη νόσο μπορούν να επηρεάσουν σε κάποιο βαθμό τη γονιμότητα. Ενδεικτικά, μπορεί να προκληθεί αμηνόρροια για κάποιο χρονικό διάστημα ή ακόμα και μόνιμα, αλλά και να περιοριστούν τα χρονικά περιθώρια τεκνοποίησης, λόγω της θεραπευτικής διαδικασίας. Συγχρόνως, η πεσμένη ψυχολογική κατάσταση, το στρες και η κούραση που προκαλούνται από τη νόσο μπορούν να διαταράξουν τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, μειώνοντας τις πιθανότητες μιας εγκυμοσύνης. Την ίδια στιγμή, ο θηλασμός επηρεάζεται σημαντικά από τον καρκίνο του μαστού, είτε λόγω της πιθανής μαστεκτομής που μπορεί να έχει προηγηθεί, είτε λόγω της θεραπείας που ακολουθείται και μπορεί να βλάψει την υγεία του νεογνού.
Οι παραπάνω συνθήκες σε συνδυασμό με τις πιθανές αλλαγές στην εμφάνιση, έχουν αντίκτυπο και στην ψυχική υγεία του ατόμου. Η ανησυχία για το μέλλον, και η απώλεια αυτοπεποίθησης οδηγούν σε προβλήματα επικοινωνίας, με αποτέλεσμα την απομόνωση και την απομάκρυνση από τα κοντινά άτομα και τον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο
Ο Ρόλος του φοιτητή ιατρικής
Οι φοιτητές ιατρικής, οφείλουν να αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της κατάστασης, να είναι πάντα ενημερωμένοι και διατεθειμένοι να μεριμνήσουν για την ευαισθητοποίηση του κοινού και να διαθέτουν την απαιτούμενη κατάρτιση και γνώση, ώστε να προσεγγίζουν την κάθε ασθενή ως μεμονωμένη περίπτωση με ενσυναίσθηση και σεβασμό. Τα παραπάνω μπορούν να επιτευχθούν μέσω της συμμετοχής τους σε δράσεις που οργανώνονται είτε από τους ίδιους, είτε σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς, με στόχο την ανάδειξη της αξίας της πρόληψης στο κοινό, την ενημέρωση του σχετικά με τις επιπτώσεις της κατάστασης και τη δική τους ευαισθητοποίηση πάνω στις ιατρικές και κοινωνικές προεκτάσεις του ζητήματος.
Η Δράση της HelMSIC
Η HelMSIC ασχολείται ενεργά με τη θεματική της μητρικής υγείας και του καρκίνου του μαστού στα πλαίσια του Τομέα Δράσης για τη Σεξουαλική και την Αναπαραγωγική Υγεία. Στοχεύει στην ευαισθητοποίηση, στην εκπαίδευση και στην εξοικείωση των μελλοντικών επαγγελματιών υγείας με τα εν λόγω ζητήματα, ώστε να είναι σε θέση να προάγουν υγιείς και ασφαλείς ιατρικές πρακτικές και να διαδίδουν την αξία της πρόληψης. Σε συνεργασία με εξωτερικούς συνεργάτες, διοργανώνει δράσεις που απευθύνονται σε φοιτητές ιατρικής σχετικά την πρόληψη και την ευαισθητοποίηση για τις σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΛ) και το στίγμα, τα δικαιώματα του ασθενούς και την ισότιμη πρόσβαση στην υγεία, εφοδιάζοντάς τους με πρακτικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Επιπλέον, διοργανώνει δράσεις προσανατολισμένες στην ολιστική αντιμετώπιση του ασθενούς, καθώς επίσης και δράσεις για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των ανηλίκων.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η HelMSIC συμμετέχει ενεργά στον αγώνα ενάντια στον καρκίνο του μαστού, στηρίζοντας έμπρακτα τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο του Μαστού «Άλμα Ζωής», συμμετέχοντας στις δράσεις του για την ευαισθητοποίηση του κοινού και στην τριήμερη δράση του Greece Race for the Cure, που πραγματοποιείται 1-3 Οκτωβρίου. Το Greece Race for the Cure αποτελεί πλέον έναν από τους πιο δημοφιλείς αγώνες δρόμου με στόχο την ενημέρωση για τον καρκίνο του μαστού στην Ευρώπη, ενώ είναι το μεγαλύτερο αθλητικό event με κοινωνικό σκοπό στην Ελλάδα, συγκεντρώνοντας περισσότερες από 150.000 συμμετοχές σε όλη την ιστορία της διοργάνωσης. Περισσότερες πληροφορίες μπορείς να βρεις στο www.greecerace.gr.
Γιατί όλοι μαζί είμαστε πιο δυνατοί από τον καρκίνο του μαστού!
Συγγραφή: Ελένη Παληκύρα, Τοπική Υπεύθυνη Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας και Δικαιωμάτων συμπ. HIV/AIDS 2021/22
Επιμέλεια: Γιώργος Βαϊόπουλος, Πανελλήνιος Υπεύθυνος Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας και Δικαιώματα συμπ. HIV/AIDS 2021/22
Πηγές:
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/breast-cancer
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26359465/
https://seer.cancer.gov/statfacts/html/breast.html
https://www.iaso.gr/item/254
https://www.breastcancer.org/treatment/covid-19-and-breast-cancer-care#first
https://fyssas.gr/karkinos-ogkos-mastou/
https://www.breastcancer.org/tips
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6069526/
https://www.cancercenter.com/community/blog
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4289498/
https://www.jons-online.com/issues/2020
https://www.uoa.gr/fileadmin/user_upload
https://mastologycenter.gr/340-2/
https://www.doctoranytime.gr/p/karkinos-tou-mastou/autoeksetasi
https://breastcancernow.org/information-support/facing-breast-cancer