Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη

Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη

Από το 2005 και έπειτα, η σημερινή μέρα, 14η Ιουνίου, έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη, στόχος της οποίας είναι η ανάδειξη της σημασίας της εθελοντικής αιμοδοσίας στο ευρύ κοινό, καθώς και της ανάγκης για ασφαλή προϊόντα μετάγγισης αίματος.

Η αιμοδοσία κατέχει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της δημόσιας υγείας και η ημέρα αυτή αποτελεί ένδειξη ευγνωμοσύνης στους ανθρώπους που δωρίζουν τακτικά αίμα. Οι τακτικές αιμοδοσίες μπορούν να σώσουν εκατομμύρια ζωές και να συμβάλλουν στην βελτίωση της υγείας πολλών ασθενών καθημερινά. Η αιμοδοσία ενισχύει σε μεγάλο βαθμό τα εθνικά συστήματα υγείας επιτρέποντας τη διενέργεια μεταγγίσεων. Η παγκόσμια ημέρα αυτή αποτελεί μία καλή ευκαιρία υπενθύμισης της σημασίας της αιμοδοσίας, ενώ καλεί τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς ηγέτες να δραστηριοποιηθούν για την σταθεροποίηση του συστήματος αιμοδοσίας και την καθολική πρόσβαση στην παροχή αίματος από τα συστήματα υγείας.

Ιστορία της παγκόσμιας ημέρας 

To 1901, ο Αυστριακός επιστήμονας Karl Landsteiner, διερευνώντας το ερώτημα του γιατί ορισμένες μεταγγίσεις αίματος ήταν επιτυχής και άλλες θανατηφόρες, ανακαλύπτει το σύστημα ομάδων αίματος ΑΒΟ. Αρκετά αργότερα, το 1940, ο ίδιος, μαζί με τον Alexander Weiner, πραγματοποιώντας πειράματα σε πιθήκους Rhesus θα ανακαλύψουν έναν παράγοντα που επίσης επηρεάζει την επιτυχία των μεταγγίσεων, και έμελλε να μείνει γνωστός με αυτό το όνομα. Το σύστημα ΑΒΟ καθώς και ο παράγοντας Rhesus παραμένουν μέχρι και σήμερα το σύστημα με βάση το οποίο καθορίζονται οι ομάδες αίματος για την πραγματοποίηση μεταγγίσεων. Η επιτυχία του συστήματος μεταγγίσεων ΑΒΟ/Rhesus είναι αξιοσημείωτη, ωστόσο η ανάγκη για την ενημέρωση του πληθυσμού παραμένει σημαντική. Από το 2005 λοιπόν, αποφασίστηκε στην 58η Συνέλευση Παγκόσμιας Υγείας, ο ετήσιος εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας στις 14 Ιουνίου.

Η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη γιορτάζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ), ο οποίος επιλέγει κάθε χρόνο την χώρα διεξαγωγής της. Το 2018, ο εορτασμός επιλέχθηκε να γίνει στην Ελλάδα, με ποικιλία εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων σε όλη την χώρα. Φέτος την διεξαγωγή της ημέρας αυτής ανέλαβε το Μεξικό.

ΛΟΑΤΚΙ+ Άτομα και Αιμοδοσία

Τον Ιανουάριο του 2022, το Υπουργείο Υγείας κατήργησε και επίσημα ένα απαρχαιωμένο κριτήριο που ίσχυε μέχρι τότε για την αιμοδοσία. Σύμφωνα με την παλαιότερη νομοθεσία, δεν μπορούσαν να γίνουν εθελοντές αιμοδότες άτομα που είχαν συνάψει έστω και μία ομοφυλοφιλική σχέση από το 1977 και μετά. Το κριτήριο αυτό ήταν ένα κατάλοιπο του στίγματος που είχε επιβαρύνει την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα στις απαρχές της πανδημίας του HIV και είχε παραμείνει στα επίσημα κριτήρια αιμοδότη μέχρι και φέτος, παρά την απουσία οποιασδήποτε ιατρικής εξήγησης με βάση τη σύγχρονη ιατρική πράξη. Εδώ και μερικούς μήνες, ευτυχώς, ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αποτελεί πλέον κριτήριο συμμετοχής σε αιμοδοσία και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αλλαγή αυτή της νομοθεσίας αποτελεί σημαντική επιτυχία σε δύο επίπεδα. Από τη μία είναι ένα μικρό, αλλά σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση των διακρίσεων κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Από την άλλη είναι μία επιτυχία στην προσπάθεια καταπολέμησης του στίγματος γύρω από τον HIV, καθώς και της σύνδεσης της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας με τον ιό. Στα πλαίσια του μήνα Pride και της καμπάνιας Color Health της HelMSIC, η αποσύνδεση των κριτηρίων σεξουαλικού προσανατολισμού αποτελεί ένα θετικό παράδειγμα της βελτίωσης της πρόσβασης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην υγεία.

Για ποιο λόγο να γίνω εθελοντής αιμοδότης;

Η προσφορά αίματος μπορεί να σώσει ζωές. Το αίμα δεν μπορεί να παρασκευαστεί, είναι ένα δώρο αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων. Χρειάζεται για την θεραπεία ατόμων τα οποία πάσχουν από αιματολογικές ασθένειες, από κάποιους τύπους καρκίνου (π.χ. λευχαιμία), για τραυματίες ατυχημάτων και εγκύους οι οποίες παρουσιάζουν επιπλοκές κατά την διάρκεια του τοκετού. Επιπλέον, υπάρχει ανάγκη για διαρκή παροχή αίματος στο Εθνικό Σύστημα Υγείας ώστε να μην υπάρχουν ελλείψεις σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που μπορούν να αφορούν ακόμα και συγγενικά πρόσωπα. Μέσω της αιμοδοσίας ωφελείται και ο ίδιος ο αιμοδότης. Σύμφωνα και με το φετινό θέμα της καμπάνιας του Π.Ο.Υ :

“Η δωρεά αίματος είναι μια πράξη αλληλεγγύης, γίνε συμμέτοχος στην προσπάθεια και σώσε ζωές”

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες:
https://ekea.gr/
https://www.moh.gov.gr/
https://www.who.int/

Συγγραφή: Κατερίνα Ζαχαρή | Τοπική Υπεύθυνη Δημόσιας Υγείας 2021/22, Τοπική Επιτροπή Αλεξανδρούπολης
Επιμέλεια: Φίλιππος Κουτσοδημητρόπουλος | Πανελλήνιος Υπεύθυνος Δημόσιας Υγείας 2021/22

Πηγές:
1. https://www.who.int/campaigns/world-blood-donor-day/2021
2. https://thalassaemia.org.cy/el/news/world-blood-donor-day-2022-donating-blood-is-an-act-of-solidarity/
3. https://www.sansimera.gr/worldays/40
4. https://nationaltoday.com/world-blood-donor-day/
5. https://ekea.gr/%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%82/%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CE%B3%CE%AF%CE%BD%CF%89-%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%82/
6. https://www.britannica.com/science/Rh-blood-group-system
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3595629/
8. https://aimopetalio.med.uoa.gr/ethelontiki_aimodosia/proypotheseis/
9. https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-prwtobathmias-frontidas-ygeias/draseis-kai-programmata-agwghs-ygeias/pagkosmies-hmeres/10561-pagkosmia-hmera-ethelonth-aimodoth-14-06-2022-me-thema-laquo-h-dwrea-aimatos-einai-mia-praksh-allhleggyhs-gine-symmetoxos-sthn-prospatheia-kai-swse-zwes-ldquo-donating-blood-is-an-act-of-solidarity-join-the-effort-and-save-lives-rdquo-raquo