Health Festival 2020 | Εμβολιασμοί
Στα τέλη της δεκαετίας του 1760, ο νεαρός Βρετανός Edward Jenner, έμαθε από ανθρώπους της επαρχίας πως τα άτομα που δούλευαν με αγελάδες και είχαν εμφανίσει τα πολύ ήπια για τον άνθρωπο συμπτώματα της ευλογιάς των αγελάδων, δε νοσούσαν αργότερα από ευλογιά, ασθένεια που οδηγούσε σε τρομερές παραμορφώσεις και συχνά σε θάνατο. Χρησιμοποίησε, λοιπόν, ενοφθαλμισμό πύου από πληγές ευλογιάς των αγελάδων σε ένα οκτάχρονο αγόρι, το οποίο όταν αργότερα ήρθε σε επαφή με τον ιό της ευλογιάς, παρέμεινε υγιές. Ο Jenner συνέχισε τις μελέτες του και το 1798 ανακοίνωσε πως η μέθοδος του ήταν αποτελεσματική και ασφαλής για παιδιά και ενήλικες. Το πρώτο εμβόλιο είχε γεννηθεί.
Ο μηχανισμός λειτουργίας των εμβολίων βασίζεται στην ανοσολογική απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος όταν εισέρχονται στο σώμα ουσίες ή οργανισμοί ξένοι προς αυτό. Με τον εμβολιασμό, εισέρχονται στο σώμα εξασθενημένοι ή νεκροί μικροοργανισμοί (ή πρωτεΐνες αυτών, ή ουσίες που παράγουν) που στην ενεργό τους μορφή προκαλούν ασθένειες. Προκαλούν έτσι μια ανοσολογική απόκριση χωρίς να υπάρχει πραγματικός κίνδυνος και το ανοσοποιητικό σύστημα αποκτά την απαραίτητη “μνήμη” ώστε να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει παρόμοιες απειλές στο μέλλον. Κατορθώνεται με αυτό τον τρόπο η “επίκτητη ανοσία”.
Ακόμα και σήμερα τα εμβόλια παραμένουν μία από τις σπουδαιότερες ανθρώπινες εφευρέσεις στα πλαίσια της Δημόσιας Υγείας, καθώς και ο πιο διαδεδομένος και αποτελεσματικός τρόπος μαζικής ανοσοποίησης. Στις μέρες μας, πάνω από 100 εκατομμύρια παιδιά εμβολιάζονται ετησίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, χάρη στον εμβολιασμό προλαμβάνονται κάθε χρόνο 2-3 εκατομμύρια θάνατοι σε όλο τον κόσμο, και μειώνονται σημαντικά οι δαπάνες για την ειδική θεραπεία ασθενειών. Νέα εμβόλια δημιουργούνται, υπάρχοντα εμβόλια εξελίσσονται και προσαρμόζονται σε νέες συνθήκες και γίνονται προσπάθειες ώστε να είναι προσβάσιμα σε μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων.
Είναι γεγονός πως το 2018 περίπου 19.4 εκατομμύρια βρέφη δεν έλαβαν το βασικό τους εμβολιασμό, ενώ περίπου το 60% από αυτά ζουν σε χώρες της Κεντρικής Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας, αποδεικνύοντας πως η παγκόσμια και ισότιμη εμβολιαστική κάλυψη είναι ένας από τους στόχους για τους οποίους θα πρέπει να συνεχίσουμε να μαχόμαστε.
Ταυτόχρονα, το αντιεμβολιαστικό κίνημα και η διστακτικότητα προς τους εμβολιασμούς κάνουν την παρουσία τους πιο αισθητή από ποτέ, με 140.000 παιδιά να πεθαίνουν το 2018 από ιλαρά, ασθένεια που μπορεί να προληφθεί με δύο δόσεις του εμβολίου που υπάρχει εδώ και πάνω από 50 χρόνια. Σε ορισμένες χώρες, ανάμεσα σε αυτές και η Ελλάδα, η ασθένεια δεν μπορεί πια να θεωρείται πως έχει εξαλειφθεί μετά τις νέες επιδημίες, αποδεικνύοντας πως παρά τα πολλά βήματα εξέλιξης στο θέμα των εμβολιασμών, συμβαίνουν και σημαντικά βήματα προς τα πίσω.
Ως φοιτητές ιατρικής και μελλοντικοί επαγγελματίες υγείας, αποτελεί χρέος μας να είμαστε σωστά ενημερωμένοι και πλήρως καταρτισμένοι, ώστε κι εμείς αντίστοιχα να μεταφέρουμε σωστές γνώσεις και συμβουλές και να αναλάβουμε συνειδητοποιημένα το ρόλο μας στην προώθηση της Δημόσιας Υγείας. Για το σκοπό αυτό, οι εμβολιασμοί αποτελούν μία από τις βασικές θεματικές του Health Festival, του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για τη Δημόσια Υγεία, που διοργανώνεται από τη HelMSIC στις 27-29 Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη. Μέσα από το συνέδριο οι φοιτητές θα έρθουν σε επαφή με το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών, τη νομοθεσία, τις στρατηγικές εμβολιαστικής κάλυψης εθνικώς και διεθνώς καθώς και θα εκπαιδευτούν σε βασικές τεχνικές και πρακτικές εμβολιασμών.
Πηγές
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Vaccine
[2] https://ec.europa.eu/health/vaccination/overview_el
[3] https://www.science.org.au/learning/general-audience/science-booklets/science-immunisation/6-what-does-future-hold-vaccination
[4] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/immunization-coverage
[5] https://www.who.int/news-room/detail/05-12-2019-more-than-140-000-die-from-measles-as-cases-surge-worldwide