Βασικά στοιχεία για την HIV λοίμωξη

Η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω της άμεσης επαφής του βλεννογόνου ή της ανοιχτής πληγής ενός ατόμου, με συγκεκριμένα σωματικά υγρά ατόμου που ήδη έχει τον ιό (αίμα, σπέρμα, προ-σπερματικά υγρά, κολπικά και πρωκτικά υγρά, μητρικό γάλα).

• Με τη σεξουαλική επαφή – κολπική, πρωκτική, στοματική – ή την κοινή χρήση ερωτικών βοηθημάτων χωρίς τη χρήση προφυλακτικού, με άτομο που έχει ήδη τον ιό.
• Με κοινή χρήση σύριγγας, βελόνας ή άλλου εργαλείου για τη χρήση ενδοφλέβιων ουσιών με άτομο που έχει ήδη τον ιό.
• Από μητέρα που έχει ήδη τον ιό στο μωρό – εφόσον η μητέρα δεν παρακολουθείται ιατρικά και δεν λαμβάνει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή – κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό ή το θηλασμό.

Αντίθετα, δεν μεταδίδεται από δάκρυα, σάλιο, ιδρώτα, κόπρανα/ούρα ή από τσιμπήματα εντόμων. Ακόμη, δεν μεταδίδεται ούτε μέσω της αγκαλιάς, του φιλιού, της χειραψίας, της συγκατοίκησης ή της κοινής χρήσης αντικειμένων με άτομο που έχει προσβληθεί από τον ιό.

Όπως καθίσταται φανερό, λοιπόν, ο ιός δεν μεταδίδεται με κανενός είδους καθημερινής κοινωνικής συναναστροφής. Έτσι μπορούμε να αισθανόμαστε άνετα δίπλα σε ανθρώπους που ζουν με τον ιό, παραγκωνίζοντας και καταπολεμώντας το στίγμα που συνοδεύει τη μόλυνση από HIV!

Για τη μείωση των μολύνσεων είναι σημαντική η τήρηση των μέτρων προφύλαξης και η αποφυγή επικίνδυνων συμπεριφορών. 

• Χρησιμοποίησε προφυλακτικό σε κάθε σεξουαλική επαφή.
• Κατά την κοινή χρήση ερωτικών βοηθημάτων χρησιμοποίησε προφυλακτικό, διότι αν είναι μολυσμένα με αίμα, σπερματικά ή κολπικά υγρά HIV θετικού ατόμου, είναι δυνατή η μετάδοση του ιού.
• Κατά την χρήση ενδοφλέβιων ουσιών καθώς και τη διενέργεια τατουάζ, piercing ή κοσμητικών διαδικασιών βεβαιώσου ότι χρησιμοποιούνται κατάλληλα αποστειρωμένα εργαλεία ή εργαλεία μιας χρήσης. 
• Σε περίπτωση που είσαι επαγγελματίας υγείας, διαχειρίσου τα αιχμηρά αντικείμενα (βελόνες, νυστέρια, ράμματα κ.α.), σύμφωνα με τις συνιστώμενες επίσημες οδηγίες.
• Αν είσαι οροαρνητικός και βρίσκεσαι σε σημαντικό κίνδυνο να έρθεις σε επαφή με τον ιό μπορείς, έπειτα από συμβουλή ιατρού, να μειώσεις τον κίνδυνο μόλυνσης λαμβάνοντας την προληπτική αντιρετροϊκή αγωγή PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis), σωστά και συστηματικά.
• Αν υπάρχει λόγος να πιστεύεις ότι σου έχει μεταδοθεί ο ιός μπορείς έπειτα από συμβουλή ιατρού να λάβεις την προφυλακτική αγωγή PEP (Post Exposure Prophylaxis). Πρόκειται για μια επείγουσα μορφή θεραπείας, που εφόσον λαμβάνεται εγκαίρως θεωρείται πως μπορεί να μειώσει έως και 80-83% την πιθανότητα μετάδοσης του HIV σε άνθρωπο, που ενδέχεται να έχει εκτεθεί στον ιό. Περιλαμβάνει τη χορήγηση ενός συνδυασμού αντιρετροϊκών φαρμάκων για ένα διάστημα 4 εβδομάδων και πρέπει να λαμβάνεται, ιδανικά, εντός 4 ωρών μετά την πιθανή μετάδοση και σίγουρα όχι πέρα των 72 ωρών. 
• Εξετάσου τακτικά. Know your HIV status!

• Στα δημόσια νοσοκομεία που διαθέτουν Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων
• Σε ορισμένα Κέντρα Αναφοράς & Ελέγχου HIV/AIDS
• Σε ιδιωτικές δομές υπηρεσιών υγείας (νοσοκομεία, εργαστήρια)
• Σε δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (πχ. δομές ΕΟΠΥΥ)
• Σε δομές απεξάρτησης, για άτομα που κάνουν χρήση ουσιών, τα οποία εντάσσονται σε προγράμματα
• Στην κοινότητα από ΜΚΟ και κρατικούς φορείς είτε σε κινητές ιατρικές οργανωμένες μονάδες είτε σε σημεία ελέγχου φιλικά προς το χρήστη (checkpoints)

O HIV δεν ανιχνεύεται μέσω των γενικών αιματολογικών εξετάσεων, αλλά απαιτείται ειδική ανοσοενζυμική διαδικασία – Standard Test, η οποία θα έχει αποτέλεσμα αν πραγματοποιηθεί 6-8 εβδομάδες μετά την πιθανή έκθεση στον ιό. Τα αποτελέσματα μπορούν να ληφθούν εντός λίγων ημερών έως και εβδομάδων από την λήψη του βιολογικού δείγματος. Ένας εναλλακτικός αλλά εξίσου αξιόπιστος τρόπος εξέτασης είναι τα τεστ ταχείας ανίχνευσης του HIV – Rapid Tests για τα οποία απαιτείται συνήθως να παρέλθει το χρονικό διάστημα των 3 μηνών από την πιθανή έκθεση με τα αποτελέσματα είναι έτοιμα σε 30 λεπτά ή λιγότερο. Στην Ελλάδα, η εξέταση για τη διάγνωση της HIV λοίμωξης είναι εμπιστευτική και ανώνυμη.