Ο ρόλος της Κοινωνίας των Πολιτών στο φαινόμενο των εξαρτήσεων
Στα πλαίσια της TREAT Campaign | Καμπάνια για την Παγκόσμια Ημέρα κατώ των Ναρκωτικών, η Κοινωνία των Πολιτών κατέχει σημαντική θέση στους μηχανισμούς της κοινωνίας για την αντιμετώπισης των εξαρτήσεων και του στίγματος που τις συνοδεύει. Η Κοινωνία των Πολιτών ορίζεται ως το σύνολο των μη κυβερνητικών και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που δρουν από και για τους πολίτες, με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον και ανεξάρτητα από οποιαδήποτε κρατική παρέμβαση ή διοίκηση. Οι εξαρτήσεις αποτελούν πολυπαραγοντικό πρόβλημα που επηρεάζει ποικιλοτρόπως το κοινωνικό σύνολο και για το λόγο αυτό, γίνεται προσπάθεια καταπολέμησης αυτού του φαινομένου, αλλά και προσπάθεια ανάδειξής του ως ζήτημα υψίστης σημασίας από την Κοινωνία των Πολιτών. Κάθε δράση στο συγκεκριμένο ζήτημα πρέπει να γίνεται με γνώμονα τον σεβασμό προς τα άτομα με εξαρτήσεις και την κατάρριψη των διακρίσεων με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπα.
Η δράση της Κοινωνίας των Πολιτών
Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει ανά τα χρόνια για τη καταπολέμηση του φαινομένου των εξαρτήσεων από κρατικούς μηχανισμούς, με τη κατάσταση να μη δείχνει αισθητή μεταβολή, λόγω αρκετών παραγόντων όπως η υποχρεωτικότητα, οι μεγάλες λίστες αναμονής και η φαρμακοκεντρική προσέγγιση των προσφερόμενων αυτών προγραμμάτων. Σε αντιδιαστολή ήρθαν όμως κινήματα οργανωμένα από την κοινωνία των πολιτών, τα οποία κατάφεραν να εξελιχθούν μέσα σε βάθος χρόνου και να αναπτυχθούν σε οργανωμένες δομές, μια εκ των οποίων αποτελεί το ΚΕΘΕΑ – Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων στη χώρα μας.
H HelMSIC, αναγνωρίζει την προβληματική κατάσταση που περιβάλλει τη πρόσβαση των ατόμων με εξαρτήσεις στο σύστημα υγείας αλλά και το διαπροσωπικό και συστημικό στίγμα που βιώνουν, λόγω των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που περιβάλλουν την εξάρτηση, Έτσι, έχει αναπτύξει σταθερές συνεργασίες με φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών, όπως το ΚΕΘΕΑ, οι Γιατροί του Κόσμου, και η Θετική Φωνή, με στόχο τη καλλιέργεια ενός αισθήματος αποδοχής και συμπερίληψης των ατόμων με εξαρτήσεις στο σύστημα υγείας, μέσω της εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των φοιτητών Ιατρικής και μελλοντικών επαγγελματιών υγείας.
Κάλεσμα για Δράση
Η HelMSIC καλεί τους φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών να λάβουν δράση απέναντι στο ζήτημα των εξαρτήσεων και του στίγματος, με άξονες την ισότιμη πρόσβαση στην υγεία, τον περιορισμό των ανισοτήτων, και την καταπολέμηση κάθε μορφής διάκρισης.
Αρχικά, μέσω της ορθής και απαλλαγμένης από στερεότυπα επικοινωνία με το ευρύ κοινό και της διοργάνωσης δράσεων εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης, επιδιώκεται η αποσόβηση του κοινωνικού στίγματος γύρω από την εξάρτηση. Ο αντίκτυπος τέτοιων πρωτοβουλιών μεγιστοποιείται με τη συνεργασία μεταξύ των φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών και με τους Πολιτειακούς Φορείς, δημιουργώντας ένα πλαίσιο ανταλλαγής τεχνογνωσίας, εμπειρίας, και ιδεών, και δίνοντας χώρο σε ευρύτερα προγράμματα προσαρμοσμένα με μεγαλύτερη ακρίβεια στις κοινωνικές ανάγκες.
Τέλος, πρέπει να ενθαρρύνεται η εμπλοκή των ατόμων με εξαρτήσεις μέσα από οργανωμένους φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών σε ζητήματα και πολιτικές που τα αφορούν. Το σύνολο της κοινωνίας, μέσα από συστημική πίεση στους αρμόδιους φορείς, οφείλει να επιδιώκει την επίτευξη θεσμικών αλλαγών προς την κατεύθυνση της συντονισμένης δράσης για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και του στίγματος.
Αδιαμφισβήτητα, το πρόβλημα των εξαρτήσεων επηρεάζει τη κοινωνία και είναι πλέον σαφές πως μέρος της λύσης βρίσκεται εντός της ίδιας, μέσω της Κοινωνίας των Πολιτών και τη θέσπιση των συνεργασιών μεταξύ των φορέων της, με στόχο την ευαισθητοποίηση και τη παράλληλη άσκηση πίεσης σε άλλους φορείς.
Βιβλιογραφία
- https://www.kethea.gr/
- https://mdmgreece.gr/
- https://positivevoice.gr/
- HelMSIC Policy Document “Εξαρτήσεις και Στίγμα”
Συγγραφή
Τσιάρα Μαρία, Τοπική Υπεύθυνη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Ειρήνη 2021/22
Επιμέλεια
Αθανασιάς Γιώργος, Πανελλήνιος Υπεύθυνος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Ειρήνη 2022/23